Bekkenfysiotherapie is een specialisatie binnen de fysiotherapie die zich richt op mensen met gezondheidsproblemen in de bekkenregio; op mannen, vrouwen en kinderen van alle leeftijden. De bekkenregio bestaat uit het bekken met de bekkenbodemmusculatuur en de bekkenorganen, de lumbale wervelkolom en de heupen. In de bekkenregio ziet men bij uitstek de interactie tussen het musculoskeletale systeem en inwendige orgaansystemen. Zo vindt in deze regio bijvoorbeeld de krachtoverdracht plaats van de onderste extremiteit naar de romp en omgekeerd.
Onze masteropleiding Bekkenfysiotherapie is de eerste opleiding geaccrediteerd door de NVFB (Nederlandse Vereniging voor Bekkenfysiotherapie)
Functiestoornissen in het bekken kunnen zich vervolgens uiten in het musculoskeletale systeem in de vorm van verlies van stabiliteit en motorische controle, maar zij hebben, mede door het ontstaan van compensatiestrategieën, ook invloed op het functioneren van de bekkenorganen. De bekkenbodemmusculatuur wordt daarbij gezien als dé schakel tussen het musculoskeletale systeem en de inwendige orgaansystemen en regelt de controle op mictie en defecatie, mechanische ondersteuning aan de bekkenorganen en speelt tevens een rol bij seksualiteit, bij de regulatie van de buikdruk en de stabiliteit en motorische controle in het bekken en de lage rug.
Door de verwevenheid van het musculoskeletale en de inwendige orgaansystemen kunnen disfuncties in de bekkenregio zich op zeer uiteenlopende manieren uiten. Bekkenfysiotherapeuten zien derhalve een breed en complex scala aan klachten variërend van pijn en verlies van stabiliteit in het bekken en de lage rug tot klachten als urine- of ontlastingsverlies, verzakking of seksuele problemen. Dit betekent dat bekkenfysiotherapeuten, naast orthopeden, neurologen en revalidatieartsen, samenwerken met gynaecologen, urologen, seksuologen en maag-darm-leverartsen.
Zoek jij een nieuwe uitdaging in de fysiotherapie? Durf jij een nieuw specialisme aan? Dan is de masteropleiding Bekkenfysiotherapie iets voor jou. Na deze opleiding is het mogelijk te specialiseren in de kinderbekkenfysiotherapie.
"Toen ik begon aan de masteropleiding Bekkenfysiotherapie wist ik niet dat het vak enerzijds zo dicht tegen de reguliere fysiotherapie ligt en anderzijds een geheel nieuw domein aanboort. Het vak is erg breed, en zeker niet alleen een vrouwenvak. Nooit geweten dat er ook zoveel mannen klachten in de bekkenregio hebben." - Elles, derdejaars student Master Bekkenfysiotherapie
Bekkenfysiotherapie is een erkende verbijzondering binnen de fysiotherapie en wordt, mits aanvullend verzekerd, vergoed door de zorgverzekeraar. In sommige gevallen wordt bekkenfysiotherapie vergoed vanuit de basisverzekering.
"Ik zit nu pas in het tweede jaar van de opleiding maar er zijn al meerdere praktijken en een bekkenbodemcentrum die me hebben gevraagd bij hen te komen werken. Ik ben nog niet eens afgestudeerd en nu al heb ik meerdere kansen op de arbeidsmarkt!" - Floor, tweedejaars student Master Bekkenfysiotherapie
Opbouw & praktische zaken
In het eerste jaar worden het evidence-based handelen en het klinisch redeneren diepgaand behandeld en toegepast op het diagnostisch proces aan de hand van casuïstiek. In het tweede jaar ligt de nadruk op de prognostiek en het therapeutisch proces. In het derde jaar staat het klinisch redeneren aan de hand van complexe casuïstiek centraal. Tevens is er een aantal themadagen opgenomen, zoals bekkenfysiotherapie bij kinderen en ouderen en een dag op het anatomisch laboratorium van de Vrije Universiteit in Brussel. Het implementatieproject en het wetenshcappelijk project worden eveneens in het derde jaar afgerond.
Studiedagen & studiebelasting
De opleiding is een deeltijdprogramma. De contactdagen zijn altijd op maandag en dinsdag van 9.00 tot 17.00 uur in Amersfoort. Door de samenwerking met andere SOMT HBO-Master opleidingen kan het voorkomen dat lessen op andere dagen dan maandag en dinsdag plaatsvinden. Daarnaast volg je een aantal stagedagen. De contactdagen kun je terugvinden aan de rechterkant van deze pagina onder het kopje "Details".
Voor het 3-jarige programma ligt de studiebelasting op 13 tot 16 uur per week, exclusief stage. De opleiding omvat in totaal 90 studiepunten (EC).
Trajecten
Reguliere masteropleiding in 3 jaar
Als algemeen fysiotherapeut met een bachelordiploma volg je bij SOMT University of Physiotherapy een reguliere driejarige masteropleiding. De driejarige masteropleiding Bekkenfysiotherapie start in september.
Reguliere masteropleiding in 2,5 jaar
Kun jij een hogere studielast aan? Dan kun je de volledige master Bekkenfysiotherapie ook in 2,5 jaar afronden. De totale studielast en kwaliteit is gelijk aan die van het driejarige programma. Door efficiënt, hybride onderwijs met veel persoonlijke begeleiding hebben we een ambitieus maar studeerbaar programma voor je ontwikkeld.
Je start gewoon op hetzelfde moment als het 3-jarige lesprogramma; per september. Wanneer je bent gestart met de opleiding maak je een afspraak met het opleidingshoofd om je ambitieuze leertraject te bespreken.
Versneld traject in 2 jaar
Meer informatie volgt.
Versneld traject in 2 jaar voor studenten uit België
Toelating tot de Masteropleiding Bekkenfysiotherapie is mogelijk met een door de Nederlandse overheid erkend bachelordiploma fysiotherapie en BIG-registratie. Het is wenselijk om werkzaam te zijn in de praktijk, omdat de casuïstiek die in de onderwijsbijeenkomsten wordt gebruikt een continue interactie heeft met de beroepspraktijk.
Opleidingsinhoud
In de opleiding Bekkenfysiotherapie verwerf je de competenties voor het screenen, diagnosticeren, prognosticeren en behandelen van patiënten met bekken- en bekkenbodem gerelateerde klachten. Ook preventie is ee essentieel onderdeel van de opleiding. Tevens leer je te functioneren in een multidisciplinaire setting. Wetenschappelijke competenties en innovatieve competenties komen tot uiting respectievelijk in het wetenschappelijk project, waarin je deelneemt aan een onderzoekjslijn, en in een implemenetatieproject.
Lees meer
Leerlijnen
De opleiding tot Bekkenfysiotherapeut is inhoudelijk georganiseerd rond 5 leerlijnen:
urologie
gynaecologie en obstetrie
gastro-enterologie
seksuologie
lwk-bekken-heup
Door deze 'verticale leerlijnen', lopen de 'horizontale leerlijnen':
Klinische competenties Effectief, doelmatig en veilig screenen, diagnosticeren, therapeutisch handelen, preventief handelen en professioneel samenwerken, volgens de principes van Evidence-Based Practice.
Innovatiecompetenties Beoordelen van nieuwe ontwikkelingen in de bekkenfysiotherapie en deze implementeren in de (eigen) dagelijkse praktijk.
Wetenschappelijke competenties Het leveren van een bijdrage aan nieuwe wetenschappelijke inzichten in het domein van de bekkenfysiotherapie door te participeren in groepsgewijze onderzoeksprojecten binnen onderzoekslijnen van SOMT University of Physiotherapy.
Attitude en ethiek De bekkenfysiotherapeut heeft frequent te maken met emotioneel beladen aandoeningen. Daarom zijn een professionele attitude, empathisch maar met gepaste afstand, en kennis van ethiek essentieel.
Professioneel handelen en communicatie In de bekkenfysiotherapie wordt vaak gesproken over taboeonderwerpen (plassen, ontlasten, vrijen). Door het zowel emotioneel als seksueel beladen aspect van deze onderwerpen zijn de communicatieve vaardigheden belangrijk. Het is ook belangrijk dat je stilstaat bij eigen houding ten opzichte van deze onderwerpen. Het is pas mogelijk om met een ander over moeilijke onderwerpen te spreken als je je eigen grenzen kent en kunt bewaren. Intervisie en reflectie lopen daarom als een rode draad door het curriculum.
Bijzondere vaardigheid: Inwendig handelen
Eén van de bijzondere vaardigheden van de Master Bekkenfysiotherapie is het inwendig handelen. Het betreft binnen de fysiotherapie unieke handelingen die niet tot de basisvaardigheden van de algemeen practicus behoren. Het doel van inwendig handelen is een goede diagnostiek uit te voeren en een hierop afgestemde therapie in te zetten. Dit kan zowel vaginaal als rectaal worden toegepast. Bovendien kan het zinvol zijn om de bewustwording van de bekkenbodem bij patiënten te vergroten. Het afwegen wanneer wel of niet inwendig te handelen vraagt intensieve training, die verder gaat dan het verwerven van kennis en aanleren van vaardigheden. Daarom wordt veel belang gehecht aan attitude en kennis van ethische aspecten van de professionele bekkenfysiotherpaeut, de eigen emotionele stabiliteit en het professioneel handelen. Het bekkengebied is een kwetsbare regio; 17-33% van de bevolking heeft te maken gehad met negatieve ervaringen in dit gebied. Alle reden dus om zorgvuldig en met veel respect deze handelingen te introduceren en aan te leren bij patiënten. Het inwendig handelen wordt na een uitgebreide introductie in kleine groepen onder deskundige leiding aangeleerd. Er wordt gewerkt in kleine instructieruimtes met zes of zeven studenten en één docent. Hierbij ben je als student zowel proefpersoon als therapeut. Er wordt hierbij vanuit gegaan dat iedereen zich voor beide rollen ter beschikking stelt.
"Ik zag eerst wel op tegen het inwendig handelen maar er wordt zo rustig en respectvol naartoe gewerkt dat het eigenlijk een hele logische stap was. Na twee lessen was ik echt over mijn schroom heen om patiënt/proefpersoon te zijn en durfde ik ook zelf een medestudent te onderzoeken. Ik was verbaasd hoeveel informatie een inwendig onderzoek toevoegt, hoeveel beter je een diagnose kunt stellen en daar een passende therapie bij kunt geven." - Vera, tweedejaars student Master Bekkenfysiotherapie
Lesmethode & Toetsing
Alle opdrachten vertrekken vanuit een casus en zijn dus gericht op de dagelijkse praktijk van de Bekkenfysiotherapeut. De casus kan gaan over de klinische praktijk, maar ook over de professionele houding van de therapeut of het multidisciplinaire werken. Zo komen alle rollen van de bekkenfysiotherapeut aan bod, zoals beschreven in het beroepsprofiel vna de bekkenfysiotherapeut.
Lees meer
Opbouw van de leerstof
Leerstof wordt aangereikt via vraagstelling binnen casuïstiek. De vragen worden centraal gestuurd via studiehandleidingen of individueel ingebracht door studenten. De leerstof wordt aangeboden in een concentrisch leermodel; dat wil zeggen dat dezelfde vragen en klinische problemen steeds weer voorbijkomen maar steeds meer factoren in acht nemen. Zo bouwt nieuwe kennis verder op wat eerder is geleerd. De opbouw van eenvoudig naar complex is op deze manier gegarandeerd.
Toetsing
De competenties die je ontwikkelt tijdens de opleiding zijn met name gericht op de beroepspraktijk. De toetsing is dan ook veelal praktijkgerelateerd. Bovendien moet je in staat zijn je handelen te verklaren en te verantwoorden. Tijdens de opleiding wordt er regelmatig getoetst. Voor de student heeft toetsing in de eerste plaats een feedbackfunctie. (formatieve toetsing). Dit geeft inzicht in eigen ontwikkeling van competenties em vormt aanleiding tot een tijdige (bij)sturing van het leerproces. Daarnaast kan een student via toetsing bewijzen dat hij/zij voldoet aan de vooraf gestelde criteria. (summatieve toetsing).
Werkvormen & stage
De opleiding tot bekkenfysiotherapeut bestaat uit verschillende werkvormen en in elk jaar stages.
Werkvormen
vaardigheidslessen: klassikaal bij niet-inwendig werken, in groepjes van maximaal 7 studenten bij inwendig werken
werkgroepen in groepjes van 12-15 studenten wordt gewerkt onder leiding van een tutor
studiegroepen voorbereidende en verdiepende opdrachten worden in een studiegroep van ongeveer 6 studenten gemaakt
responsiecollege een interactief hoorcollege met het gehele cohort
projecten voor het examen wordt gewerkt aan het implementatieproject en het wetenschappelijk project. In kleine groepjes (ongeveer 4 studenten) wordt een project ontwikkeld, uitgevoerd en individueel mondeling gepresenteerd en verdedigd.
In alle lessen is reflectie op eigen handelen en ontwikkeling een belangrijke manier om te werken aan een professionele attitude. Ook het geven van peer reviews is een belangrijke werkvorm.
Competentieleren (stage)
Competentieleren vormt een belangrijk onderdeel binnen het leerproces van de Master Bekkenfysiotherapeut in opleiding. Het competentieleren omvat in het eerste jaar vier stagedagen en twee miniklinieken. In het tweede jaar bestaat de stage uit twee periodes om met zoveel mogelijk variatie in pathologie kennis te maken. De eerste periode omvat vier dagen en twee miniklinieken, en de tweede periode zes stagedagen. In het derde en laatste studiejaar volgt de laatste stage van zes dagen. Indien deze stage voldoende is afgerond en het programma van jaar 1 en 2 is afgesloten, werkt de student zelfstandig in de eigen praktijk en wordt hierbij gecoacht door een senior bekkenfysiotherapeut.
